ดนตรีคลาสสิก
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
- ระวังสับสนกับ ดนตรียุคคลาสสิก
การแสดงดนตรีคลาสสิกจะใช้เครื่องดนตรี 4 กลุ่ม กลุ่มแรก คือ เครื่องสาย (String) แบ่งออกเป็น ไวโอลิน วิโอล่า เชลโล และ ดับเบิลเบส กลุ่มที่สอง คือ เครื่องเป่าลมไม้ (Woodwind) เช่น ฟลูต คลาริเน็ต โอโบ บาสซูน ปิคโคโล กลุ่มที่สาม คือ เครื่องเป่าลมทองเหลือง (Brass) เช่น ทรัมเป็ต ทรอมโบน ทูบา เฟรนช์ฮอร์น กลุ่มที่สี่ คือ เครื่องกระทบ (Percussion) เช่น กลองทิมปานี ฉาบ กลองใหญ่ (Bass Drum) ไทรแองเกิล (Triangle) เมื่อเล่นรวมกันเป็นวงเรียกว่าวงดุริยางค์หรือ ออร์เคสตรา (Orchestra) ซึ่งมีผู้อำนวยเพลง (conductor) เป็นผู้ควบคุมวง
เนื้อหา[ซ่อน] |
[แก้] ประวัติ และ เวลา
ดนตรีคลาสสิกแบ่งออกเป็นยุค ดังนี้ดนตรีคลาสสิกยุโรปยุคกลาง หรือ ดนตรียุคกลาง ถือว่าเป็นจุดกำเนิดของดนตรีคลาสสิก เริ่มต้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 1019 (ค.ศ. 476) ซึ่งเป็นปีล่มสลายของจักรวรรดิโรมัน ดนตรีในยุคนี้มีจุดประสงค์หลักเพื่อประกอบพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับศาสนา และคาดกันว่ามีต้นกำเนิดมาจากดนตรีในยุคกรีกโบราณ รูปแบบเพลงในยุคนี้จะเน้นที่การร้องเพลง โดยเฉพาะเพลงสวด (Chant) ที่ตอนปลายของยุคกลางเริ่มมีการร้องเพลงแบบสอดทำนองประสานด้วย
- ยุคเรเนสซองส์ (Renaissance) พ.ศ. 1943 - พ.ศ. 2143)
- ดูเพิ่มที่ ยุคเรเนสซองส์
- ดูเพิ่มที่ ศิลปะบาโรค
- ยุคคลาสสิก (Classical) พ.ศ. 2293 - พ.ศ. 2363)
- ยุคโรแมนติก (Romantic) พ.ศ. 2363 - พ.ศ. 2443)
- ยุคอิมเพรสชั่นนิสม์ (Impressionism) พ.ศ. 2433 - พ.ศ. 2453)
- ยุคศตวรรษที่ 20 ถึงปัจจุบัน (20th Century Music พ.ศ. 2443 - ปัจจุบัน)
[แก้] แบ่งตามประเภทวงที่บรรเลง และประเภทของการแสดง
- เดี่ยวเครื่องดนตรี
- แชมเบอร์มิวสิก
- วงดูโอ การผสมวงดนตรีร่วมกัน 2 คน เช่น เปียโนกับไวโอลิน หรือเปียโนกับนักร้อง
- วงทริโอ การผสมวงดนตรีร่วมกัน 3 คน เช่น ไวโอลิน 1, วิโอลา 1, เชลโล่ 1
- วงควอร์เต็ต การผสมวงดนตรีร่วมกัน 4 คน
- วงควินเต็ต การผสมวงดนตรีร่วมกัน 5 คน เช่น สตริงควินเต็ต (Strings Quintet) วงจะประกอบด้วยเครื่องสาย 5 ชนิด ไวโอลิน 2, วิโอลา 2, และเชลโล่ 1
- วงเซ็กซ์เต็ต การผสมวงดนตรีร่วมกัน 6 คน
- วงซิมโฟนีออร์เคสตรา
- โอเปร่า
- ละครบรอดเวย์
- บัลเลต์
- ขับร้อง
[แก้] แบ่งตามโครงสร้างบทเพลง (Form)
- คอนแชร์โต - Concerto
- ซิมโฟนี - [English: Symphony | French: Symphonie | German: Sinfonia]
- โซนาต้า - Sonata
- ฟิวก์ - Fugue เป็นการประพันธ์เพลงที่ได้รับการพัฒนาอย่างมากแขนงหนึ่ง นิยมในยุคบาโรก จะเริ่มต้นด้วยทำนองที่เรียกว่า Subject จากนั้นจะเปลี่ยนแปลงทำนอง เรียกว่า Answer
- พรีลูด - Prelude บทเพลงที่ทำหน้าที่เป็นบทนำทางดนตรี มักใช้คู่กันกับเพลงแบบฟิวก์ หรือใช้บรรเลงนำเพลงชุดสวีต
- โอเวอร์เจอร์ - Overture เพลงโหมโรงที่บรรเลงก่อนการแสดงอุปรากรหรือละคร
- บัลลาด - Ballade เป็นบทประพันธ์ที่ไม่มีกฎเกณฑ์ เป็นเพลงชับร้องที่กำกับด้วยเปียโน
- เอทู๊ด - Etude เป็นบทประพันธ์เพื่อฝึกหัดการบรรเลงด้วยเปียโนหรือไวโอลิน
- มาร์ช - March เป็นบทเพลงที่ประพันธ์ขึ้นเพื่อการเดินขบวนแถวของหมู่คน
- วาริเอชั่น - Variation
- แฟนตาเซีย หรือ ฟ็องเตซี - [Italian: Fantasia | French: Fantasy]
- น็อคเทิร์น - Nocturne/Nocturno เป็นเพลงที่บรรเลงยามค่ำคืน มีทำนองเยือกเย็นอ่อนหวาน ส่วนมากใช้เปียโนบรรเลง
- มินูเอ็ต - [French: Minuet |Italian: Menuet]
- เซเรเนด - Serenade เพลงขับร้อง หรือบรรเลงเครื่องดนตรี ที่มีทำนองเยือกเย็นและอ่อนหวาน มักเป็นบทเพลงที่ผู้ชายนำมาเกี้ยวพาราสีผู้หญิง โดยยืนร้องใต้หน้าต่างในยามค่ำคืน
- แคนนอน - Canon เป็นคีตลักษณ์ที่มีแบบแผนแน่นอน มีการบรรเลง ทำนองและการขับร้องที่เหมือนกันทุกประการ แต่เริ่มบรรเลงไม่พร้อมกัน เรียกอีกชื่อว่า Round
- แคนแคน - Can-Can เป็นเพลงเต้นรำสไตล์ไนท์คลับของประเทศฝรั่งเศส เกิดในช่วงศตวรรษที่ 19
- คาปริโซ - Caprice บทบรรเลงสำหรับเครื่องดนตรีที่มีลักษณะอิสระ ไม่อยู่ในกฎเกณฑ์ มักมีชีวิตชีวา
- โพลก้า - Polka เพลงเต้นรำแบบหนึ่ง มีกำเนิดมาจากชนชาติโบฮีเมียน
- ตารันเตลลา - Tarantella การเต้นรำแบบอิตาเลียน มีจังหวะที่เร็ว
- จิก - Gigue เป็นเพลงเต้นรำของอิตาลี เกิดในศตวรรษที่ 18 มักอยู่ท้ายบทของเพลงประเภทสวีต (Suite)
- กาวอท - Gavotte เป็นเพลงเต้นรำของฝรั่งเศส ในศตวรรษที่ 17 มีรูปแบบแบบสองตอน (Two-parts) มักเป็นส่วนหนึ่งของเพลงประเภทสวีต (Suite)
- โพโลเนส - Polonaise เป็นเพลงเต้นรำประจำชาติโปแลนด์ เกิดในราชสำนัก เป็นเพลงประเภทวอลท์ซ มักเป็นส่วนหนึ่งของเพลงประเภทสวีต (Suite)
- สวีต - Suite เพลงชุดที่นำบทเพลงที่มีจังหวะเต้นรำมาบรรเลงต่อกันหลายๆ เพลง พบมากในโอเปร่า และบัลเลต์
- อาราเบส - Arabesque เป็นดนตรีที่มีลีลาแบบอาหรับ
- ฮิวเมอเรสค์ - Humoresque เป็นบทประพันธ์สั้นๆ มีลีลาสนุกสนานร่าเริง อย่างมีชีวิตชีวา
- ทอคคาต้า - Toccata บทเพลงสำหรับเครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ด มีทำนองที่รวดเร็ว อิสระ ในแบบฉบับของเคาน์เตอร์พอยด์
- บากาเตล - Bagatelle เป็นคีตนิพนธ์ชิ้นเล็กๆ สำหรับให้เปียโนบรรเลง มีจุดเด่นคือทำนองจำได้ง่าย เช่นเพลง Fur Elise
- ดิแวร์ติเมนโต - Divertimento
- บทเพลงทางศาสนา - Sacred Music
- โมเต็ต - Motet เพลงที่ใช้ขับร้องในพิธีกรรมของศาสนาคริสต์ ใช้วงขับร้องประสานเสียงในการร้องหมู่ ภายหลังจึงเริ่มมีเครื่องดนตรีคลอเสียงร้อง
- แพสชั่น - Passion เพลงสวดที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความทุกข์ยากของพระเยซู
- ออราทอริโอ - Oratorio เพลงประเภทขับร้อง บทร้องเป็นเรื่องราวขนาดยาวเกี่ยวกับศาสนาคริสต์ มีลักษณะคล้ายโอเปร่า แต่ไม่มีการแต่งกาย ไม่มีฉากและการแสดงประกอบ
- คันตาตา - Cantata เพลงสำหรับศาสนาสั้นๆ มีทั้งร้องในโบสถ์ และร้องตามบ้าน
- แมส - Mass เป็นเพลงที่ใช้ร้องเพื่อประกอบในศาสนพิธีของศาสนาคริสต์
- เรควีเอ็ม - Requiem เพลงสวดเกี่ยวกับความตาย
[แก้] รายชื่อคีตกวีแบ่งตามยุค
- ยุคกลาง
- เลโอแนง (Léonin, ประมาณค.ศ. 1130-1180)
- เพโรแตง (Pérotin หรือ Perotinus Magnus, ประมาณค.ศ. 1160-1220)
- จาคาโป ดา โบโลนญา (Jacapo da Bologna)
- ฟรานเชสโก ลานดินี (Francesco Landini, ประมาณค.ศ. 1325-1397)
- กิโยม เดอ มาโชต์ (Guillaume de Machaut, ประมาณค.ศ. 1300-1377)
- ฟิลิปเป เดอ วิทรี (Phillippe de Vitry)
- โซลาช (Solage)
- เปาโล ดา ฟิเรนเซ (Paolo da Firenze)
- ยุคเรเนสซองส์
- จอห์น ดันสเตเบิล (John Dunstable)
- กิโยม ดูเฟย์ (Guillaume Dufay)
- โยฮันเนส โอคีกัม (Johannes Ockeghem)
- โทมัส ทัลลิส (Thomas Tallis)
- จอสกิน เดอส์ เพรซ์ (Josquin des Prez)
- ยาคอบ โอเบร็คท์ (Jacob Obrecht)
- โคลด เลอเชิน (Claude Le Jeune)
- จิโอวันนี ปิแอร์ลุยจิ ดา ปาเลสตรินา (Giovanni Pierluigi da Palestrina)
- วิลเลียม เบิร์ด (William Byrd)
- คลอดิโอ มอนเทแวร์ดี (Claudio Monteverdi)
- ออร์ลันโด้ ดิ ลัสโซ (Orlando di Lasso)
- คาร์โล เกซวลโด (Carlo Gesualdo)
- อาดริออง วิลแลร์ต (Adriane Willaert)
- ยุคบาโรค
- ดิทริช บุกสเตฮูเด (Dietrigh Buxtehude, ประมาณค.ศ. 1637-1707)
- โยฮันน์ พาเคลเบล (Johann Pachelbel, ค.ศ. 1653-1706)
- อเลสซานโด สการ์แลตตี (Alessando Scarlatti, ค.ศ. 1660-1725)
- อันโตนีโอ วีวัลดี (Antonio Vivaldi, ค.ศ. 1678-1714)
- โยฮันน์ เซบาสเตียน บาค (Johann Sebastian Bach, ค.ศ. 1685-1750)
- จอร์จ เฟรดริก ฮันเดล (Georg Friedrich Händel, ค.ศ. 1685-1759)
- ฌอง-แบ๊ปติสต์ ลุลลี่ (Jean Baptist Lully)
- ฌอง ฟิลลิป ราโม (Jean Phillippe Rameau)
- เกออร์ก ฟิลลิป เทเลมันน์ (Georg Phillip Telemann)
- เฮ็นรี่ เพอร์เซ็ล (Henry Purcell)
- ยุคคลาสสิก
- คริสตอฟ วิลลิบัลด์ กลุ๊ค (Christoph Willibald Gluck, ค.ศ. 1750-1820)
- ฟรานซ์ โจเซฟ ไฮเดิน (Franz Joseph Haydn, ค.ศ. 1732-1809)
- โวล์ฟกัง อะมาเดอุส โมซาร์ท (Wolfgang Amadeus Mozart, ค.ศ. 1756-1791)
- ลุดวิจ ฟาน เบโธเฟน (Ludwig van Beethoven, ค.ศ. 1770-1827)
- คาร์ล ฟิลลิป เอ็มมานูเอ็ล บาค (Carl Phillip Emanuel Bach)
- โยฮัน คริสเตียน บาค (Johann Christian Bach)
- ยุคโรแมนติก
- จิอาซิโน รอสชินี (Gioacchino Rossini)
- ฟรานซ์ ปีเตอร์ ชูเบิร์ต (Franz Peter Schubert)
- เอกเตอร์ แบร์ลิออส (Hector Berlioz)
- เฟลิกซ์ เมนเดลโซห์น-บาร์โธลดี (Felix Mendelssohn-Batholdy)
- เฟรเดริก ฟรองซัวส์ โชแปง (Frédéric François Chopin)
- นิกโคโล ปากานินี (Niccolò Paganini)
- โรเบิร์ต อเล็กซานเดอร์ ชูมันน์ (Robert Alexander Schumann)
- ฟรานซ์ ลิซท์ (Franz Liszt)
- ริชาร์ด วากเนอร์ (Richard Wagner)
- จูเซปเป แวร์ดี (Giuseppe Verdi)
- แบดริช สเมตานา (Bedrich Smetana)
- โยฮันเนส บราห์มส์ (Johannes Brahms)
- จอร์จ บิเซต์ (Georges Bizet)
- ปีเตอร์ อิลิช ไชคอฟสกี (Peter Ilyich Tchaikovsky)
- แอนโทนิน ดโวชาค (Antonín Dvořák)
- จิอาโคโม ปุชชีนี (Giacomo Puccini)
- กุสตาฟ มาห์เลอร์ (Gustav Mahler)
- เซอร์เก วาซิลีวิช รัคมานินอฟ (Sergej Vasilevič Rakhmaninov)
- ริชาร์ด สเตราส์ (Richard Strauss)
- ยาน ซิเบลิอุส (Jean Sibelius)
- โยฮันน์ ชเตราสส์ ที่หนึ่ง บิดา (Johann Strauss father)
- โยฮันน์ ชเตราสส์ ที่สอง บุตร (Johann Strauss son)
- ชาก ออฟเฟนบาค (Jacques Offenbach)
- ชาร์ล กูโน (Charles Gounod)
- อันโตน บรูคเนอร์ (Anton Bruckner)
- ฮูโก โวล์ฟ (Hugo Wolf)
- ยุคอิมเพรสชั่นนิสม์
- โคล้ด เดอบุซซี (Claude Debussy)
- มอริส ราเวล (Maurice Ravel)
- ยุคศตวรรษที่ 20 - ปัจจุบัน
- ชาร์ลส์ ไอฟส์ (Charles Ives)
- อาร์โนลด์ โชนเบิร์ก (Arnold Schoenberg)
- คาร์ล ออร์ฟ (Carl Orff)
- เบลา บาร์ต็อก (Béla Bartók)
- โซลตาน โคดาย (Zaltán Kodály)
- อิกอร์ สตราวินสกี้ (Igor Stravinsky)
- อันโตน เวเบิร์น (Anton Webern)
- อัลบัน เบิร์ก (Alban Berg)
- เซอร์ไก โปรโกเฟียฟ (Sergei Prokofiev)
- พอล ฮินเดมิธ (Paul Hindemith)
- จอร์จ เกิร์ชวิน (George Gershwin)
- อารอน คอปแลนด์ (Aaron Copland, ค.ศ. 1900-1990)
- ดิมิทรี ดิมิทรีวิช ชอสตาโกวิช (Dmitri Dmitrievich Shostakovich, ค.ศ. 1906-1975)
- โอลิวิเยร์ เมสสิออง (Olivier Messiaen, ค.ศ. 1908-1992)
- เอลเลียต คาร์เตอร์ (Elliott Carter, ค.ศ. 1908-ปัจจุบัน)
- วิโทลด์ ลูโทสลาฟสกี้ (Witold Lutoslawski)
- จอห์น เคจ (John Cage, ค.ศ. 1912-1992)
- ปิแอร์ บูเลซ (Pierre Boulez, ค.ศ. 1925-ปัจจุบัน)
- ลูเซียโน เบริโย (Luciano Berio, ค.ศ. 1925-2003)
- คาร์ลไฮน์ สต็อกเฮาเซน (Karlheinz Stockhausen, ค.ศ. 1928-2006)
- ฟิลิป กลาส (Philip Glass)
- ลุยจิ โนโน (Luigi Nono)
- ยานนิส เซนาคิส (Iannis Xenakis, ค.ศ. 1922-2001)
- มิลตัน แบ็บบิท (Milton Babbitt)
- วอล์ฟกัง รีห์ม (Wolfgang Rihm)
- อาร์โว แพรท (Arvo Pärt)
- โซเฟีย กุไบดูลินา (Sofia Gubaidulina)
- Giya Kancheli
- ยอร์กี ลิเกตี (György Ligeti)
- กชึชตอฟ แปนแดแรตสกี (Krzysztof Penderecki)
- ยอร์กี เคอร์ทัค (György Kurtag)
- เฮลมุต ลาเคนมานน์ (Helmut Lachenmann)
- สตีฟ ไรค์ (Steve Reich)
- จอห์น อดัมส์ (John Adams)
- John Zorn
- โตรุ ทาเคมิตสึ (Toru Takemitsu)
- Tan Dun
- Chen Yi
- Unsuk Chin
- ดูเพิ่มได้อีกที่ คีตกวี
[แก้] คีตกวีชาวไทยที่ประพันธ์ดนตรีคลาสสิกในปัจจุบันที่มีงานดนตรีออกมาอย่างสม่ำเสมอ
- ณรงค์ฤทธิ์ ธรรมบุตร www.narongrit.com
- วีรชาติ เปรมานนท์
- จิรเดช เสตะพันธุ
- ณรงค์ ปรางเจริญ www.narongmusic.com
- เด่น อยู่ประเสริฐ
- บุญรัตน์ ศิริรัตนพันธ boonrut.blogspot.com
- วานิช โปตะวนิช
- อภิสิทธ์ วงศ์โชติ
- อติภพ ภัทรเดชไพศาล
- สุรัตน์ เขมาลีลากุล
- นบ ประทีปะเสน
- ศิรเศรษฐ ปันธุรอัมพร
- วิบูลย์ ตระกูลฮุ้น
- จักรี กิจประเสริฐ
- อโนทัย นิติพล
- สุระศักดิ์ อุตส่าห์http://th-th.facebook.com/people/Zurazak-Ut-sa/553050656
- ยังไม่ได้จัดหมวดหมู่
- เอริก ซาที (Erik Satie)
- คาร์ล เซอร์นี (Carl Czerny)
- โยฮันน์ ฟรีดริค ฟรานซ์ เบิร์กมุลเลอร์ (Johann Friedrich Franz Burgmüller)
- ฟรานซิส ปูเลงค์ (Francis Poulenc)
[แก้] อ้างอิง
- คมสันต์ วงค์วรรณ์. ดนตรีตะวันตก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2551
- สุรพงษ์ บุนนาค, ดนตรีแห่งชีวิต. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สารคดี. 2549
- ณรุทธ์ สุทธจิตต์. สังคีตนิยม ความซาบซึ้งในดนตรีตะวันตก. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2548
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น